Werkingsprincipe systeem 1: druk op hals
Bouw:
Hoewel we niet direct denken aan een optoming als we een rijring, ook wel halsring genoemd, zien, kunnen we toch wel degelijk over optoming spreken. De ring immers is het enige fysieke aspect van communicatie tussen ruiter en paard.
F.R.A.® rijringen zijn opgebouwd uit een katoen ommantelde, roestvrijstalen geslagen draadkern. Er is een 10mm universele en een 12mm profi uitvoering verkrijgbaar. Een vernuftige knoopconstructie maakt het mogelijk de ring in de gewenste diameter te verstellen.
Ligging:
Het rijden met een rijring is een vorm van subtiele communicatie, het is die communicatie waarin de ruiter bewust of onbewust, de ligging van de rijring bepaalt.
Inwerking:
Rijden zonder enige vorm van fysieke communicatie, dus zo beschreven ook zonder ring, vraagt uiteraard om een zekere mate van ervarenheid.
Met de rijring erbij heeft die ervaren ruiter een middel om heel subtiel die inwerkingen die hij mentaal, vanuit zijn zit en overige lichaamshulpen geeft naar behoefte te versterken. Zeker mentaal brengt het de ruiter evenwichtige rust, wetende dat, komende in een minder controleerbare situatie, hij nog iets heeft om extra in te kunnen werken.
Die extra inwerking is met de rijring goed mogelijk. Zeker in die situaties komen lichaamshulpen voor ophoudingen en wendingen in combinatie en gekoppeld aan de rijring uitermate versterkt door. Eerst dan voel je dat je met betrekking tot een rijring wel degelijk over optoming kunt spreken.
Duidelijk bij het gebruik van een rijring is het optimaal discriminerend vermogen en de uiteraard direct volledige release bij het van de hals afnemen van de ring.
Geschiktheid:
De mate van ervaring van de amazone of ruiter is doorslaggevend. De rijring is voor de ervaren ruiter een instrument om zijn lichaamshulpen in elke situatie zeer evenwichtige te stabiliseren. Het geeft hem of haar de mogelijkheid een zeer verfijnde communicatie met het paard op te bouwen.
Daartegenover is diezelfde rijring het uitstekende hulpmiddel die de ruiter helpt om lichaamshulpen meer kracht bij te zettenIn het algemeen kan je stellen dat je met rijring rijden in een relatief kleine besloten ruimte begint en al naar gelang je ervaring daar verder in uit kan bouwen.
Ook de minder ervaren ruiter echter zal, mits hij op z’n minst de randvoorwaarde van de in aanvang besloten ruimte heeft gecreëerd, al òf niet onder begeleiding van een instructeur deze vorm van omgaan met zijn paard kunnen ervaren en uitbouwen.
Hieruit en uit bovenstaande punten valt af te leiden dat het zeer van de inschatting van de ervaren of minder ervaren ruiter afhangt welk paard in welke situatie voor het rijring rijden mogelijkheden biedt. Faktoren als een al of niet besloten ruimte, bekende of onbekende omgeving en karakter van het paard spelen daarbij een veelomvattende grote rol.
Tot slot:
Rijden met een rijring kan ruiter en paard ongekend veel plezier geven. Het ontstaan van een innige, veelal mentale verbinding, maakt deze wijze van rijden tot een ongekende ervaring.
De vertrouwensband die tussen ruiter en paard op die manier ontstaat kan op geen enkele andere manier tot stand worden gebracht. Het evenwichtsgevoel, zeker in het geval dat de ruiter ook het zadel achterwege laat, wordt ongekend snel en goed ontwikkeld, immers blokkades als gevolg van fysieke obstakels die er dan niet meer zijn, kunnen dan geen belemmering meer vormen.
Ruiter en paard kunnen tot een optimale ontwikkeling van eerder genoemd evenwichtsgevoel komen en smelten als het ware ineen met één i.p.v. twee gezamelijke zwaartepunten.
De ontstane bewegingvrijheid voor ruiter en paard geven mogelijkheden tot het in relatief korte tijd ontwikkelen van een beter gevoel voor rijden in alle disciplines.Your content goes here. Edit or remove this text inline or in the module Content settings. You can also style every aspect of this content in the module Design settings and even apply custom CSS to this text in the module Advanced settings.
Werkingsprincipe systeem 2: druk op neus
Algemeen:
Paarden reageren van nature reflexmatig op druk op hun neus, elk onbedorven paard zal luisteren naar een op de neus uitgeoefende hulp door druk. Deze hulp is al van oudsher bekend, een zeer bekende is de door Indianen al door de eeuwen heen gebruikte doorlopende stugge neusriem, bekend onder de naam Bosal.
Naast de Bosal zijn er diverse andere optomingen die inwerken op de neus. In systeem 2 beperken we ons vooralsnog op een beschrijving met als basis de genoemde Bosal en blijven de optomingen met inwerking op de neus via een hefboomwerking, zoals bekend onder bijvoorbeeld de Hackamore, vooralsnog buiten beschouwing.
Bouw:
De optoming bestaat uit drie delen, de stijve neusriem opgehangen aan het bakstuk die vrijelijk doorloopt tot achter de kin en een doorlopende teugel die bevestigd is aan het het einde van de neusriem door middel van een speciale knoop. Die doorlopende teugel wordt bij een bosaloptoming mecate
genoemd.
De mecate kan vrij lang zijn, het gedeelte dat niet als teugel wordt gebruikt wordt simpelweg aan de zadelknop of aan de broek van de ruiter bevestigd. Deze heeft dan altijd een leadrope ter beschikking. De enkele neusriem is de Bosal, met de mecate en de bakstukken mee, spreekt men van bosaloptoming.
Bij een uitvoering van origine is de neusriem veelal vervaardigd uit gevlochten runderhuid, dikwijls aan de binnenzijde glad met de mecate en het bakstuk uit hennep of paardenhaar. De gebruikte materialen voor deze optoming kunnen zeer sterk verschillen.
De F.R.A.® bosaloptoming die de naam Triston heeft meegekregen is een zeer paardvriendelijke uitvoering. De neusriem bestaat uit een gevlochten roestvrijstalen kern, die met zuiver katoen is overtrokken.
De mecate is van zacht katoen, waarbij het einde met leder is afgewerkt. Ook het bakstuk is vervaardigd uit katoen en door een ingenieuze wijze van fabricage in maat voor elk paard verstelbaar. Ook de plaats van de bakstukken aan de neusriem is verstelbaar.
Ligging:
Een Bosal behoort evenals de neusriemen van andere bitloze optomingen op het harde gedeelte van de neus te liggen.
Inwerking:
Als we ons uitsluitend richten op de Bosal (dus de doorlopende stugge neusriem zelf) dan zal bij het openen van de mecate naar rechts druk worden uitgeoefend op de gehele linkerkant van het neusgedeelte waarbij de rechterkant volkomen vrij blijft.
De Bosal werkt aldus met een perfecte mate van discriminatie en geeft daardoor zeer goede duidelijkheid.
Het paard zal door deze druk wijken en naar rechts wenden. E.e.a. wordt bewerkstelligd door de centrale bevestiging van de mecate aan de onderkant van de stugge doorlopende vrije neusriem. Het spreekt voor zich dat openen van de mecate naar links het tegenovergestelde effect tot gevolg heeft.
Het bij de eerder genoemde hulp aanleggen van het tegenovergestelde deel van de mecate op de hals, zal het paard als een prikkel ervaren die hij combineert met de afgegeven druk op de zijkant van de neus, dit fenomeen is bekend onder het begrip neck reining. (letterlijk betekenis: hals sturen)
Het symmetrisch vragen van de mecate heeft, ook hier weer een zeer goede discriminatie tot gevolg, er ontstaat als gevolg van de vrije Bosal, uitsluitend druk op de voorkant van de neus, hetgeen in remsignalen vertaald wordt. De directe release bouwt de ingebrachte hulp onmiddellijk weer af. Zoals met alle optomingen is het uiteraard de ruiterhand die uiteindelijk de mate van inwerking bepaald.
Geschiktheid:
Met de Bosal optoming is het opbouwen van een verfijnde, zeer duidelijke communicatie mogelijk. De optoming geeft zeer goede discriminerende signalen en de ervaren ruiter zal zich met deze bitloze optoming in relatief korte tijd goed voelen. In het algemeen biedt de optoming goede mogelijkheden voor het gebruik bij gevoelige paarden en in het bijzonder bij het inrijden van jonge paarden.
De Bosal en mecate werden van oudsher door de Indianen reeds gebruikt en is van Spaanse oorsprong.
Werkingsprincipe systeem 3: druk op neus èn wangen, directe teugelvoering
Bouw:
In systeem 3 kunnen we naast de F.R.A.® sidepull ook de diverse F.R.A.® knoophalsters onderbrengen.
Sidepull:
De lederen neusriem van deze eenvoudige optoming eindigt op beide wangen in een ring waaraan de kinriem en het bakstuk worden bevestigd. Aan een tweede ring op dezelfde plaats worden de teugels bevestigd hetgeen de teugelvoering verfijnt. Schuin verbindt een klein lederen riempje de neusriem nog eens extra met het bakstuk, dat houdt de neusriem netjes op zijn plaats en geeft de ruiter de mogelijkheid druk op de wang uit te oefenen.
Touwknoophalsters zijn er in vele varianten en uitvoeringen, de F.R.A.® nh touwknoophalsters kenmerken zich door een veelvoud van maatvoeringen in de dikten 6, 7 en 8mm. Naast een basic uitvoering, de Babia, in 3 maten vind je een 6mm uitvoering, de Capal, in 5 maten en een 7mm uitvoering, de Pablo, in 3 maten.
De laatste twee uitvoeringen zijn voorzien van een nubuck, resp. lederen nek- en neusbescherming en zijn gericht op professioneel gebruik. Juist de maatvoering van een knoophalster speelt een zeer belangrijke rol, het halster dient juist, zonder veel speling, aansluiting te vinden op het paardenhoofd.
Ligging:
Zoals bij alle bitloze optomingen geldt ook voor de sidepull en voor het knoophalster, dat de neusriem op het harde gedeelte van de neus moet liggen, ongeveer daar waar het neusbeen begint. De kinriem van de sidepull uitvoering mag gevoelsmatig ’te’ vast, maar beslist niet aangesnoerd zijn. Dit om verdraaiïng van het hoofdstel te voorkomen.
Inwerking:
Sidepull:
Letterlijk vertaald betekent het woord sidepull : ’zijwaarts trekken’. Dat doet deze optoming dan ook, het van de hals afbrengen van de hand (openen) heeft tot gevolg dat de combinatie van de verbinding van het bakstuk naar de neusriem via beide riempjes en ring druk uitoefent op de tegenovergestelde wang: wendingen.
Het vragen van de teugel (ophoudingen) heeft een discriminerende hulp van druk op de neus tot gevolg, hetgeen resulteert in tempowisselingen en òf halthouden. Dit uiteraard in combinatie met overige ondersteunende hulpen. Het hoofdstel leent zich tot normaal longeren uitsluitend met gebruik van een longeerbril. De longeerbril haakt u in de ringen waar normaal de teugels worden vastgemaakt.
Voor het longeren aan de dubbele lijnen en pessoa longeren gebruikt u dezelfde ringen.(beschikbare modellen F.R.A.® pardoes en F.R.A.® shango)
Touwknoophalster:
In grote lijnen geldt de beschreven inwerking onder sidepull ook voor de touwknoophalsters. Te stellen is dat de lage, centrale bevestiging van de teugels de discrimenerende werking van de gegeven hulpen zeer ten goede komt. Knoophalsters lenen zich niet voor longeerwerk. (beschikbare modellen F.R.A. babia, F.R.A.® pablo en F.R.A.® capal)
Geschiktheid:
De sidepull en de touwknoophalsters zijn door de directe inwerkingen heel goede eenvoudige optomingen voor zowel ruiter als paard. Ze worden in combinatie met licht teugelcontact gebruikt en zijn zeer geschikt voor gevoelige paarden. Daardoor leent de optoming zich ook in het bijzonder voor in te rijden jonge paarden en hoog in het bloed staande gevoelige dieren.
Ook zijn de optomingen zeer geschikt voor het corrigeren van ’bedorven’ paarden met angst voor de ruiterhand. De eenvoud van de optoming maakt deze ook geschikt voor de beginnende ruiter. Tenslotte geven de optomingen fijne mogelijkheden tot het maken van buiten-, trek- en lange afstandsritten.
Alle hoofdstellen uit systeem 3 kunt u ook als halster gebruiken.
Werkingsprincipe systeem 4: druk op neus en wangen, kingekruiste teugelvoering
Bouw:
In dit systeem eindigt de neusriem aan beide zijden met een ring waaraan de bakstukken en de beide kinkruisriemen zijn bevestigd. Deze riemen vinden hun kruisgeleiding door een ring aan het einde van een kort stukje leder dat op zich dan weer aan de ringen van de neusriem is bevestigd.
Gevolg is dat het kruislingse geheel wat lager hangt dan bij kaakgekruiste optomingen (zie systeem 5). Aan de uiteinden van de kruisriemen worden de teugels bevestigd. Verder is dit hoofdstel eenvoudig in uitvoering door het ontbreken van een frontriem, een keelriem en de stoot en gesp die we normaal op een neusriem aantreffen.
Aan de linkerzijde vind je een gespverbinding in het bakstuk, het is de enige gesp, die nodig is om het hoofdstel op maat te maken. Éénmaal op maat, dan schuif je het hoofdstel van dit systeemsimpelweg op het paardenhoofd waarna je niets meer hoeft vast te maken. Voor de serie F.R.A.® katoenen hoofdstelen uit systeem 4 geldt in essentie het hier beschrevene, uiteraard is er in die lijn van hoofdstellengeen sprake van gespverbindingen of andere op leder betrekking hebbende omschrijvingen.
Ligging:
Evenals bij de meeste bitloze optomingen geldt ook voor de hoofdstellen uit systeem 4, dat de neusriem op het harde gedeelte van de neus moet liggen, ongeveer daar waar het neusbeen begint. De bijzondere bouw van deze hoofdstellen zorgen voor een goede en vaste ligging op het paardenhoofd zonder dat je iets behoeft vast te maken.
Inwerking:
De kingekruiste riemen zorgen ervoor dat wanneer je links of rechts vraagt, het paarddruk aan de andere kant op neus en wang krijgt en vervolgens de hand van de ruiter volgt; wendingen dus als gevolg van druk. Gelijktijdige ophoudingen aan beide teugels sluiten de neusriem en geven mogelijkheden tot halthouden of tempowisselingen.
Het genoemde vragen van linker, rechter of beide teugels zal door de indirecte teugelvoering altijd een bepaalde mate van dosering in zich hebben, het is deze dosering die de mate van discriminerende inwerking bepaald. Dit heeft tot gevolg dat een gewenste wijziging in de mate van discriminatie altijd in een vloeiend effect tot stand zal komen.
Vanzelfsprekend worden teugelhulpen ondersteund met overige ondersteunende hulpen.Het verbindigsriempje dat de teugelgeleidering aan de neusriem en het bakstuk verbindt zorgt voor een lage ligging en vrije doorvoer van de kruislingse kinkruisriemen hetgeen de release zeer ten goede komt. Extra aandacht bij dit type hoofdstellen zal altijd moeten worden gegeven aan het onderhoud van de gekruiste kinriemen, het juiste onderhoud zal het leder de soepelheid geven om in de ringen de juiste release blijvend te kunnen ondervinden.
Het hoofdstel leent zich niet tot longeren met de enkele longe en daardoor dus ook niet tot pessoa longeren. Voor het longeren aan de dubbele lijnen neemt u de teugels af en gebruikt u de vrijkomende ringen voor het bevestigen van de lange lijnen.
Geschiktheid:
De optoming wordt in combinatie met licht teugelcontact gebruikt en is zeer geschikt voor gevoelige paarden. Daardoor leent de optoming zich ook in het bijzonder voor in te rijden jonge paarden en hoog in het bloed staande gevoelige dieren, in die categorie is het hoofdstel ook als menhoofdstel te gebruiken.
Naast dat het hoofdstel als leidhalster te gebruiken is geeft het tevens volledige mondvrijheid hetgeen op buitenritten zijn voordeel kan bieden.
Werkingsprincipe systeem 5: druk op neus, nek èn wangen, nek/kingekruiste teugelvoering
Bouw:
De lederen neusriem van deze optomingen, in de markt veelal bekend onder systeem Cook, is aan beide zijden even achter de bakstukken voorzien van een ring. Door deze ringen loopt een soepele lederen riem kruislings over de kin, via de kaken over de nek. Aan beide uiteinden van deze riem worden de gespen of clips van de teugeluiteinden bevestigd.
Aan de linkerzijde van het hoofdstel vind je één gesp voor de bakstukafstelling en één gesp voor het verbinden van de kruislingse riemen. Ter bescherming van het nekgebied zijn beide riemen daar met een zachte padding onderlegd.
De riemen dienen zodanig door de passanten van deze nekpadding verschoven te worden dat ze aan beide zijden gelijke lengte hebben. De gesp van de kinriem is de enige gesp die nodig is om het hooofdstel op het hoofd te fixeren.
Ligging:
Evenals bij de meeste bitloze optomingen geldt ook voor deze optomingen dat de neusriem op het harde gedeelte van de neus moet liggen, ongeveer daar waar het neusbeen begint. De kinriem mag gevoelsmatig ’te’ vast, maar beslist niet aangesnoerd zijn. Dit om verdraaiïng van het hoofdstel te voorkomen. De bakstukken van bitloze hoofdstellen met een kin- nekgekruist systeem zullen altijd de neiging hebben enigszins op te bollen.
Inwerking:
Bij de kruislingse teugelinwerking bouwt het vragen van de rechter teugel druk op tegen de linkerzijde van de onderwang (kaak), via het vragen van de linkerteugel ontstaat druk op de rechterzijde van de onderwang (kaak) met als gevolg hulpen om wendingen in te zetten.
Gelijke inwerking op beide teugels geeft druk op neus, nek en kaken over het gehele paardenhoofd, dit maakt het mogelijk de hulpen naar ophoudingen voor tempowisselingen of halthouden te maken. Het spreekt voor zich dat dosering van ongelijke inwerkingen, overeenkomstige ongelijke drukdoseringen tot gevolg hebben.
Voor dit systeem betekent dit, dat de mate van optredende discriminatie afhankelijk is van de door de ruiter ingebrachte dosering in de teugelhulp, waarbij ruis de discriminatie vloeiend laat verlopen.
De kruisriemen dienen teneinde een goede release (herpositionering) te waarborgen goed onderhouden te worden. Het spreekt voor zich dat overige ondersteunende hulpen een voorname rol spelen.
Het hoofdstel leent zich tot longeren, normaal, of normaal in combinatie met Pessoa, uitsluitend met gebruik van een longeerbitstukje. Het longeerbitstukje haak je in de ringen die de kinriemen geleiden (de kruislingse kinriemen zijn dan niet in gebruik, om ze niet los te laten hangen kan je ze mee inhaken).
Voor het longeren aan de dubbele lijnen en pessoa longeren gebruikt u de ringen van de kruislingse kinriemen.
Geschiktheid:
De optoming leent zich tot het rijden van gevoelige en minder gevoelige paarden in alle disciplines. De fijn te doseren inwerkingen maken het met licht teugelkontakt zeker geschikt voor de dressuur en geven daarnaast extra mogelijkheden tot het rijden van minder gevoelige paarden. In die categorie is het hoofdstel ook als menhoofdstel te gebruiken.
Het hoofdstel is technisch niet geschikt om als halster te gebruiken.